Βήματα ανεξαρτησίας

Περι ανεξαρτησίας...

Η τάση για ανεξαρτησία είναι ένα πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό του ανθρώπου και του παιδιού.

Η ζωή μας όλη είναι ένα κύκλος από εξαρτήσεις και ανεξαρτησίες. Το παιδί μπαίνει σε ένα περιβάλλον εξαρτώμενο και βγαίνει από αυτό - ή θα έπρεπε να βγαίνει ανεξάρτητο.

Ο άνθρωπος κατακτά την ανεξαρτησία με αδιάκοπη προσπάθεια , η ανεξαρτησία δεν είναι μια στατική κατάσταση αλλά μια συνεχής κατάσταση. Ζωή σημαίνει δράση και μόνο μέσα από την δική του ανεξάρτητη δράση ο άνθρωπος προοδεύει, και τελειοποιείται.

Η πρώτη ανεξαρτησία είναι η γέννα. Ο τοκετός είναι η πρώτη πράξη ανεξαρτησίας του παιδιού. Όταν το τέλειο περιβάλλον της μήτρας έχει προσφέρει στο παιδί όσα χρειάζεται γίνεται πλέον περιοριστικό , στενό και ασφυκτικό Επομένως το παιδί απελευθερώνεται από το περιβάλλον αυτό με τον τοκετό κι έρχεται σε ένα καινούριο περιβάλλον για το επόμενο στάδιο εξέλιξής του. Η σημασία του περιβάλλοντός λοιπόν είναι αποφασιστική κι όταν λέμε περιβάλλον εννοούμε το ανθρώπινο και το φυσικό περιβάλλον.

Η φύση προσφέρει στο έμβρυο όλα όσα χρειάζεται για να απελευθερωθεί και να περάσει στο επόμενο στάδιο , στο στάδιο της συμβίωσης με την μητέρα και την οικογένεια. Από εκεί το παιδί προχωρά σε όλο και ευρύτερα περιβάλλοντα πρώτα στον παιδικό σταθμό- στο σχολείο μετά σε μεγαλύτερες κοινωνικές ομάδες και τέλος στην ανθρώπινη κοινωνία. Όταν λέμε ότι πρέπει να αντλήσει από το περιβάλλον του και να απελευθερωθεί από αυτό στην ουσία μιλάμε για την βοήθεια που πρέπει να δώσουμε στο παιδί ώστε να ανεξαρτητοποιηθεί.

Όταν έρχεται ένα παιδί στο σχολείο μας το πρώτο πράγμα που κάνουμε οι παιδαγωγοί είναι να παρατηρήσουμε τον βαθμό ανεξαρτησίας του σε δύο τομείς στην γλώσσα και στην κίνηση.

Είναι οι δύο πυλώνες που βασίζεται η ανεξαρτησία. Παρατηρούμε και σημειώνουμε κατά πόσο μπορεί το παιδί να μιλήσει για τον εαυτό του και να εκφράσει τον εαυτό του, τις σκέψεις και τα συναισθήματα του να ζητήσει αυτό που θέλει χρησιμοποιώντας τον λόγο

ΤΟ δεύτερο που σημειώνουμε είναι πόσο ανεξάρτητο είναι το παιδί στην κίνηση του. κατά πόσο μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί , μπορεί να ντυθεί, να φάει, να χρησιμοποιήσει την τουαλέτα μόνο του, μπορεί να κουβαλήσει την τσάντα του , να κρεμάσει το μπουφάν του να βάλει και να βγάλει τα παπούτσια του ;

Πόσα παιδιά τριών ετών βλέπουμε να τα ταΐζει ακόμα η μητέρα τους; Πόσα πεντάχρονα τα ντύνουν; όμως αυτά τα τριών και πέντε ετών παιδιά είναι ικανά να κάνουν πολλά πράγματα μόνα τους.

Ρωτάμε τα παιδιά εάν πεινάνε ή αν κρυώνουν και δεν ξέρουν να μας απαντήσουν.

Ποιος ξερει; αναρωτιέται η δασκάλα και η αφοπλιστική απάντηση ενός 4 χρόνου ήταν : “η μάμα μου” .

Κρυώνεις, βάλε την ζακέτα σου- αντικαθιστώ την σκέψη του παιδιού

Κάνει κρύο , έλα να σου βάλω την ζακέτα σου- αντικαθιστούμε και την σκέψη και την δράση

Πόσο αξιοπρεπέστερο αισθάνεται ένα παιδί όταν μπορεί να κάνει πράγματα για τον εαυτό του;

Φαίνεται πως εμείς οι ενήλικες φοβόμαστε να αναπτύξουμε στο παιδί το αίσθημα της ανεξαρτησίας. Βλέπουμε την ανεξαρτησία ως απειλή κατά του κύρους και της εξουσίας μας. Η ανεξαρτησία όμως συνοδεύεται από τόσα αλλά ….. και τα βλέπουμε αυτό καθαρά σε παιδιά που τους επιτράπηκε να εκδηλώσουν την ανάγκη τους για ανεξαρτησία Τα παιδιά αυτά είναι βέβαια, έχουν αυτοπεποίθηση και αξιοπρέπεια. Η Μοντεσσόρι κάποτε είπε σε μια φίλη της , ότι θα πρέπει όλοι να ξεκινάμε την ημέρα μας στρώνοντας το κρεβάτι μας!

Συχνά πιστεύουμε ότι είμαστε ανεξάρτητοι επειδή κανείς δεν μας διατάζει κι επειδή εμείς διατάζουμε τους άλλους. Αλλά ο άρχοντας που χρειάζεται να φωνάξει τον υπηρέτη του για να τον βοηθήσει είναι στην πραγματικότητα κατώτερός από τον υπηρέτη γιατί εξαρτάται από αυτόν. Ο παραλυτικός που δεν μπορεί να βγάλει τις μπότες του εξαιτίας της κατάστασης τους και ο πρίγκιπας του δεν τολμά να τις βγάλει μόνος του εξαιτίας την κοινωνικής του θέσης στην πραγματικότητα βρίσκονται στην ίδια μοίρα

Για να μην δημιουργούμε ενήλικες με τις ευαισθησίες τετράχρονων, ενήλικες με όνειρα οχτάχρονων, ενήλικες΄ που θέλουν να αποφύγουν τις ευθύνες τους και να παλινδρομούν στο πρωταρχικό , προστατευτικό περιβάλλον της μήτρας πρέπει να υπηρετούμε τις ανάγκες του παιδιού ώστε να διέρχεται από κάθε εξελικτικό στάδιο ικανοποιημένο και με αισθήματα πληρότητας.

Η ανεξαρτησία επιβάλλει την προετοιμασία ενός περιβάλλοντός όπου το παιδί θα αναπτυχθεί σωματικό, συναισθηματικά και ψυχολογικά και αυτό πρέπει να γίνει με φροντίδα και πάνω από όλα αγάπη και αυτό είναι που κάνουμε κι εμείς στο σχολείο.

Και γι αυτό τον λόγο γίναμε Μοντεσσοριανό σχολείο για να προσφέρουμε περιβάλλον, ευκαιρίες χρόνο και χώρο, τα κατάλληλα μέσα και εργαλεία στο παιδί να δράσει, να σκεφτεί , να αποφασίσει και να κινηθεί για τον εαυτό του και στους γονείς την ανάλογη στήριξη να μην φοβούνται την ανεξαρτησία αντιθέτως να την υποστηρίζουν και να την βοηθούν.