Το δώρο του να εμπιστεύεσαι: Καλλιεργώντας την εμπιστοσύνη μέσω της Μοντεσσοριανής παιδαγωγικής.

 Όπως δείχνουν πολλές μελέτες σχετικά με την εκπαίδευση, η εμπιστοσύνη αποτελεί θεμελιώδη πυλώνα , είναι η  βάση πάνω στην οποία οικοδομούμε τις ανθρώπινες σχέσεις και  την ειρηνική συνύπαρξη  σε μια  εκπαίδευση που τιμά την αξιοπρέπεια κάθε ανθρώπου. Αντίθετα, η απουσία εμπιστοσύνης τροφοδοτεί τις διαιρέσεις, αναδεικνύοντας όσα μας χωρίζουν αντί για όσα μας ενώνουν.

Στα Πρωτοβαδίσματα ( μοντεσσοριανά σχολεία )  πιστεύουμε πως η εμπιστοσύνη θέλει γνώση και θάρρος και είμαστε πεπεισμένοι ότι η μοντεσσοριανή εκπαίδευση, με την ριζοσπαστική εμπιστοσύνη που δείχνει  στο παιδί και στις ανθρώπινες δυνατότητες, προσφέρει έναν πολύτιμο δώρο ζωής.

Τολμάμε να εμπιστευτούμε;

Η Μοντεσσόρι πίστευε ότι όταν τα παιδιά διαθέτουν τα κατάλληλα εργαλεία, ένα προετοιμασμένο περιβάλλον και υποστηρικτική καθοδήγηση, γίνονται οι ίδιοι οδηγοί της μάθησής τους.  Αυτή η εμπιστοσύνη στην έμφυτη ικανότητα του παιδιού να μαθαίνει, να αναπτύσσεται και να καθοδηγεί τη δική του πορεία , είναι τόσο βαθιά όσο και επαναστατική !

Στο μοντεσσοριανό βρεφονηπιακό σταθμό- Πρωτοβαδίσματα βλέπουμε καθημερινά τη μεταμορφωτική δύναμη αυτής της εμπιστοσύνης. Είναι εμφανής στον τρόπο που τα παιδιά προσεγγίζουν τη δουλειά τους: με περιέργεια, αυτοπεποίθηση και ανεξαρτησία, είτε μαθαίνουν δεξιότητες της καθημερινής ζωής, όπως το να μεταφέρουν νερό ή να δένουν τα κορδόνια τους, είτε εξερευνούν τη γλώσσα ή βυθίζονται σε δραστηριότητες που αφορούν την βοτανολογία, την ζωολογία και τις επιστήμες, η βάση παραμένει η ίδια : το παιδί είναι ο «καπετάνιος» στο τιμόνι της δικής του μαθησιακής πορείας!

Ως μοντεσσοριανοί παιδαγωγοί, ο ρόλος μας είναι να εμπιστευόμαστε, να παρατηρούμε και να καθοδηγούμε. Προετοιμάζουμε το περιβάλλον με σχολαστικότητα, ώστε να καλύπτει τις αναπτυξιακές ανάγκες κάθε παιδιού. Παρεμβαίνουμε μόνο όταν είναι απαραίτητο, προσφέροντας υποστήριξη, ενθάρρυνση και ήπια καθοδήγηση. Μέσω της εμπιστοσύνης, δείχνουμε στα παιδιά ότι πιστεύουμε στις δυνατότητές τους  και αυτή είναι μια πίστη που εσωτερικεύουν και κουβαλούν παντοτινά μαζί τους.

Εμπιστευόμενοι τα παιδιά να κάνουν  ανεξάρτητες επιλογές, τα ενδυναμώνουμε να αναλάβουν την ευθύνη της μάθησής τους. Τα παιδαγωγικά μας περιβάλλοντα είναι σχεδιασμένα ώστε να προσφέρουν ελευθερία μέσα σε όρια, επιτρέποντας στα παιδιά να επιλέξουν δραστηριότητες που ανταποκρίνονται στα ενδιαφέροντα και τις αναπτυξιακές τους ανάγκες. Αυτή η αυτονομία καλλιεργεί το αίσθημα της υπευθυνότητας και την  αυτοπεποίθηση, θέτοντας τις βάσεις για μια δια βίου μάθηση.

Εμπιστοσύνη στα παιδιά σημαίνει να τους επιτρέπουμε να κάνουν λάθη και να μαθαίνουν  μέσα από αυτά. Αυτή η προσέγγιση καλλιεργεί, ανθεκτικότητα. Είτε πρόκειται για ενασχολήσεις και πειραματισμούς με το  μαθηματικό υλικό, είτε σε μια απόφαση για την επίλυση καθημερινών προβλημάτων που προκύπτουν με τους συνομηλίκους, τα παιδιά αποκομίζουν πολύτιμα μαθήματα μέσα από τις δοκιμές και τα μαθήματα που αντλούν από αυτές, πάντα μέσα σε ένα υποστηρικτικό πλαίσιο.

Όταν τα παιδιά εμπιστεύονται να καθοδηγήσουν τη δική τους πορεία, αναπτύσσουν ένα εσωτερικό κίνητρό. Μαθαίνουν, όχι για ανταμοιβές ή την έγκριση του ενηλίκου, αλλά γιατί είναι πραγματικά περίεργα να ανακαλύψουν .  Η περιέργεια αποτελεί το κίνητρό  για συνεχή μάθηση και ανάπτυξη.

Σε ένα μοντεσσοριανό σχολείο, η εμπιστοσύνη δεν είναι μονόδρομη. Είναι αμοιβαία. Οι δάσκαλοι εμπιστεύονται τα παιδιά να αναλάβουν τη μάθησή τους, και τα παιδιά εμπιστεύονται τους δασκάλους να παρέχουν ένα ασφαλές , φροντισμένο και πλούσιο περιβάλλον. Οι γονείς εμπιστεύονται το σχολείο να συνοδεύσει με σεβασμό και αγάπη την αναπτυξιακή πορεία του παιδιού τους. Ενώ ταυτόχρονα, οι παιδαγωγοί εμπιστεύονται τους γονείς ως συνοδοιπόρους στην ανάπτυξη και  έτσι τα παιδιά μαθαίνουν πως η εμπιστοσύνη είναι κάτι που πλέκεται ανάμεσα στους ανθρώπους,  όταν ο ένας ακούει, κατανοεί και στηρίζει τον άλλον. Αυτές οι  σχέσεις εμπιστοσύνης δημιουργούν ένα  ισχυρό αίσθημα ανήκειν και δυνατές σχολικές κοινότητες.

Η ομορφιά της εμπιστοσύνης στη Μοντεσσοριανή φιλοσοφία εκδηλώνεται με αμέτρητους τρόπους. Στα Πρωτοβαδίσματα βλέπουμε καθημερινά παιδιά  να λάμπουν  από περηφάνια, αφού στρώσουν το τραπέζι για το μεσημεριανό φαγητό. Έχουμε παρατηρήσει μεγαλύτερα παιδιά να συνεργάζονται σε πιο πολύπλοκές εργασίες, αντιμετωπίζοντας προκλήσεις με ηρεμία και τρόπο εξαιρετικά δημιουργικό . Έχουμε γίνει μάρτυρες της αποκαλυπτικής στιγμής ενός παιδιού που καταφέρνει να ολοκληρώσει ένα χάρτη παζλ τής γεωγραφίας  ή διάβασε την πρώτη του λέξη. Σε όλες αυτές τις στιγμές, η εμπιστοσύνη είναι το αόρατο νήμα που τα συνδέει την εργασία με την απόκτηση της γνώσης.

Η εμπιστοσύνη δεν είναι απλώς κάτι που προσφέρουμε  στα παιδιά ,  είναι κάτι που καλλιεργούμε , εκτιμούμε και βλέπουμε να αντανακλάται στην ανάπτυξη και στα  καθημερινά επιτεύγματα κάθε παιδιού. Όταν εμπιστευόμαστε τα παιδιά να καθοδηγήσουν τη μάθησή τους, δεν διαμορφώνουμε μόνο τις παρούσες εμπειρίες τους. Χτίζουμε ένα θεμέλιο αυτοπεποίθησης, περιέργειας και ανεξαρτησίας που θα τα υπηρετεί για όλη τους τη ζωή.

Και αυτό, είναι ένα αληθινό δώρο!

Μαρία Παπαδοπούλου

Montessori Guide AMI 0-6